Yazı: Burçak Şener
Şüphesiz ki ondan daha ihtişamlı mutfaklar da var; ama onun kadar seksi ve her zaman sahnede, gözler önünde olanını hiç görmedik! Huzurlarınızda ‘İtalyan Mutfağı-101’
2015 yılında İtalya’ya ilk kez seyahat ettiğimde dönüş yolunda aklımda tek bir şey vardı; Hemingway kesinlikle ağzının tadını biliyordu ve roman yazmak için İtalya’ya taşınmakta hiç de haksız değildi…
Bir şehrin sokaklarında kısaca bir süre vakit geçirdikten sonra şunun ayrımını rahatlıkla yapabilirsiniz; ‘Şehirliler yemek için mi yaşıyor, yoksa yaşamak için mi yiyor?’ İtalya’da durum şu, İtalyanlar kesinlikle yemek için yaşıyor! Kahkaha atmayı, flört etmeyi, dans etmeyi ve zeytinyağı ile sarımsağın bir arada olduğu her şeyi seviyorlar. Bunun doğrudan İtalyan Mutfağı’yla bir ilişkisi olduğuysa aşikar, çünkü mutluluk hormonu olarak bilinen seratonin ruh hali üzerinde etkili olduğu kadar iştah mekanizmasında da büyük rol oynuyor. Mutfağında makarna, pizza, risotto, şarküteri ürünleri, deniz mahsüllerinin baş rolünde yer aldığı bir ülkede ise her an mutlu yüzler görmeye şaşırmamak gerek.
Haftanın en az bir günü pizza ya da makarna tüketen biz Türkler içinse doğal olarak İtalyan Mutfağı hemen hemen hepimizin favorisi.
10 MADDEDE İTALYAN MUTFAĞI
Şef Anthony Bourdain’in de dediği gibi ‘’Vücudunuz bir tapınak değil, bir eğlence parkı. Tadını Çıkarın…’’ Ve bu işi hakkıyla yapın. Sahnenin yıldızları makarna ve pizzadan biraz daha fazlası içinse İtalyan Mutfağının vazgeçilmezlerine ve sofra alışkanlıklarına yakından bakalım;
*Öncelikle İtalya’da yemekler açlık gidermek için değil aile ve dostlarla zaman geçirmek içindir, bu yüzden yemekler uzun sürer…
*Yöresel isimler de alan toplamda 100’den fazla makarna çeşidi bulunmaktadır. Makarnalar genellikle İtalyanca’da ‘ısırmak için sert’ anlamına gelen ‘al dente’ olarak pişirilir ve kuru ya da taze olarak iki şekilde üretilir.
*İtalyan sofralarının bu kadar sade ama bir o kadar da lezzetli olmasının sırrı kesinlikle iyi malzemedir. Yapılan yemeklerde hazır ve dondurulmuş gıdalar asla kullanılmaz; taze ürünler kullanmak lezzetin en büyük sırrı.
*Gerçek İtalyan pizzası sanılanın aksine incecik bir hamura sahiptir… İtalyanları Dünya çapında meşhurlaştıran pizzalarının en klasiği şehirden adını alan Napoli Pizza ve Margarita’dır.
* İtalya’da yemek yiyebileceğiniz hem bütçenize hem de ağzınızın tadına uygun farklı mekanlar bulabilirsiniz. Ristoranteler, pizzalar hariç tüm yemekleri bulabileceğiniz birazda pahalı mekanlardır. Trattorialar, aileler tarafından işletilen tüm gıdaların servis edildiği daha uygun bütçeli küçük işletmelerdir. Pizzerialar ise pizzaların her çeşidini ve odun ateşinde pişenlerini bulabileceğiniz yerlerdir.
*İtalya’da 400’den fazla peynir çeşidi bulunmaktadır, pek çok yemek ve tatlıda rol alan peynirler ülkenin yöresine göre isim/şekil/renk almaktadır. Özellikle Kuzey İtalya, gastronomi dünyasına kazandırdığı peynirlerle ünlüdür; Gorgonzola, Grana Padano… en meşhur İtalyan peynirleri arasındaysa Asiago, Parmiggiano Regiano, Burrata, Ricotta, Fontina, Pecorino Romano, Provolone, Fontal peynirleri yer almakta.
*İtalya’da sulu ve kuru olmak üzere iki tür çorba yapılmaktadır. Çorbalar daima kızarmış ekmek parçaları ile servis edilmektedir.
* Üç tarafı denizlerle çevrili bir Avrupa ülkesi olan İtalya elbette balık konusunda da çok zengin bir Akdeniz mutfağı. Özellikle Venedik’e yolunuz düşerse menüdeki balıklara mutlaka şans verin. Venedik’in en meşhur lezzetleri arasında ye alması gereken yemeklerden bir tanesi ‘Sarde İn Sor’… En basit şekilde belirtmem gerekirse Venedik usulü marine edilmiş bir Sardalya çeşididir. Yemeğin üzerine ek olarak fıstık, kuru üzüm ve soğan eklenerek harika bir karışım elde edilmektedir.
* Bölgelere hatta şehirlere göre değişiklik gösteren İtalyan mutfağı; kuzeyde balık, patates, mısır ve peynir çeşitleriyle şekillenirken güneye doğru inildikçe zeytin, enginar, patlıcan, kapari, sardalya, ançüez gibi sebze ağırlıklı yöresel tatlarla zenginleşir. Ülkenin genelinde domates sos hem makarnaların hem de pizzaların vazgeçilmezidir.
* Tatlıyı sona sakladık! Sadece başkent Roma’nın değil birçok şehrin dondurması nev-i şahsına münhasır ve çok güzeldir ancak özellikle Roma Dondurması en meşhurudur. Roma gezisi sırasında birkaç Euro’ya yiyebileceğiniz taze dondurmaların sütü ve sayısız çeşidi dondurmalarını ünlü kılan şeylerden. Zeytinli dondurmaya şans verin…
İTALYAN GİBİ YEMEK YEMEK
İtalyan usulü motivasyon cilalamak isterseniz; biz bu sıralar pazarları Deniz’le beraber ‘domatesli spagetti’ günü ilan ettik… Bugüne kadar yaptığım en lezzetli rutin oldu. Saat 17.00, şarap/makarna, fonda ise Gypsy Queen’den ‘sunny’ çalıyor… Sade, yeteri kadar!
The dark days ara gone,
And the right days are here,
My sunny one shines so sincere,
Sunny one so true,
Sunny, i love you…
İÇİNDE İTALYA GEÇEN FİLMLER
*Call Me By Your Name
*Roman Holiday
*Eat, Pray, Love
*Rome With Love
*A Goodyear Woman
*La Dolce Vita
*Marriage İtalyan Style